Studies

loader-icon

Het wel en wee van klinische studies

 

Klinische studies met nieuwe medicijnen in MS zijn om velerlei redenen zeer complex. Hieronder volgen een aantal aspecten die in rekening moeten worden gebracht bij het opzetten van een klinische studie en bij het beoordelen van de resultaten ervan.

 

1. Keuze van het studieproduct

 

Het succes van elke klinische studie, in welke ziekte ook, wordt vooral bepaald door de juiste keuze van het studieproduct. Daarom is het belangrijk een zo goed mogelijk inzicht te verwerven in het ontstaansmechanisme en het natuurlijk verloop van de aandoening zodat een product kan worden ontwikkeld dat fundamenteel ingrijpt op het ziekteproces.

 

MS wordt door de meeste experten beschouwd als een immuungemedieerde aandoening waarbij in het centraal zenuwstelsel ontsteking, myelineverlies en axonale beschadiging optreden. Er kunnen dus medicijnen ontwikkeld worden die deze verschillende processen beïnvloeden. Zo kan men trachten de ontsteking te verminderen, het herstel van de myelineschede te bevorderen of het verlies aan axonen te beperken. Naast producten die rechtstreeks inwerken op het ziekteproces, worden er ook producten ontwikkeld die een betere symptoomcontrole zouden kunnen bieden. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan middelen tegen het beven of medicijnen die een betere blaascontrole kunnen bewerkstelligen.

 

Samengevat kan dus gesteld worden dat het onderzochte product een biologisch effect moet hebben dat belangrijk is in het ontstaan of het verloop van de ziekte of van de symptomen.

 

2. Studiefases

 

Het doel van een klinische studie is afhankelijk van het stadium waarin deze studie zich bevindt. Na preklinisch onderzoek en evaluatie van toxiciteit onderzoekt een fase I studie vooral de veiligheid van een nieuw medicijn in gezonde vrijwilligers.

 

In fase II studies bekomt men bijkomende veiligheidsgegevens en ook informatie over de juiste dosis. Men kijkt ook reeds naar de werkzaamheid van het product.

 

Fase III studies vinden meestal plaats in verschillende centra en testen de doeltreffendheid van een product in een bepaalde ziekte. Bij een gunstig resultaat kan het geneesmiddel dan op de markt worden gebracht.

 

Fase IV studies leveren gewoonlijk bijkomende gegevens in verband met veiligheid en efficiëntie van de medicatie. Soms worden andere toedieningswijzen onderzocht of bijkomende indicaties.

  

3. Opbouw van een klinische studie

 

Een klinische studie moet uiteraard zo opgezet worden dat het mogelijk is een gunstig effect van een proeftherapie te detecteren indien het aanwezig is.

 

Om de werkzaamheid van een product goed te onderzoeken, moeten "uitkomstmaten" worden afgesproken. Dit zijn parameters aan de hand van dewelke men zal beslissen of een product werkt of niet. In studies die het effect op het ziekteverloop van MS onderzoeken, zijn bijvoorbeeld aanvalsfrequentie of aantal patiënten met een toegenomen EDSS, een maat voor invaliditeit, vaak gekozen klinische uitkomstmaten. Daarnaast worden meestal ook radiologische uitkomstmaten bepaald, zoals aantal nieuwe (aankleurende) letsels. Verder moeten ook het aantal deelnemende patiënten en de duur van de studie toelaten besluiten te trekken uit de studieresultaten en moet er beslist worden of een placebogroep noodzakelijk is.

 

  

4. Waarom kunnen klinische studies falen?

 

Het gebeurt niet zelden dat er door zowel patiënten als artsen hoopvol wordt uitgekeken naar de resultaten van een klinische studie. Groot is dan de ontgoocheling wanneer deze "negatief" blijkt te zijn. Met negatieve studies worden studies bedoeld die niet hebben kunnen aantonen dat het bestudeerde product werkzaam is. Nochtans kunnen ook negatieve studies ons iets leren over de vooropgestelde hypothese of over de opbouw van de studie. Welke factoren kunnen leiden tot een negatief studieresultaat?

 

Onvoldoende kennis van het ziektemechanisme kan leiden tot studies met producten die uiteindelijk niet het gewenste effect lijken te hebben. Zo werd algemeen aanvaard dat tumor necrosis factor alpha een ziektebevorderende rol zou spelen in ontstekingsziekten en dus ook in MS. Dit werd o.m. bevestigd door een studie met een remmer van tumor necrosis factor alpha in reumatoïde arthritis. In MS echter kan het geneesmiddel leiden tot een toename van de ziekte-activiteit en men weet nu ook dat personen die met remmers van tumor necrosis factor alpha worden behandeld voor reumatoïde arthritis sporadisch MS-achtige letsels kunnen ontwikkelen.

 

Onverwachte toxiciteit kan de verdere ontwikkeling van een veelbelovend product onmogelijk maken. Zo diende een fase III studie met roquinimex stopgezet te worden omwille van cardiopulmonale toxiciteit die niet aan het licht gekomen was in de voorafgaandelijke kleinere studies. Zeldzame, maar ernstige bijwerkingen kunnen immers gemist worden in kleine studies.

 

De toegediende medicijnen moeten terecht komen op de plaats waar ze hun werking moeten uitoefenen. Aangezien het centraal zenuwstelsel beschermd wordt door de bloed-hersenbarrière, komen niet alle in het bloed opgenomen producten ook in het centraal zenuwstelsel terecht en is dit laatste dus niet voor alle producten even toegankelijk.

 

De studieduur is erg belangrijk. Sommige producten worden pas efficiënt na enkele maanden toediening en een studie moet dus lang genoeg zijn om een effect te vinden. Anderzijds kunnen andere producten misschien onmiddellijk werkzaam zijn, maar blijft dit effect niet behouden op lange termijn.

 

Het aantal deelnemende patiënten is eveneens belangrijk en bepaalt of het wiskundig gezien mogelijk is de doeltreffendheid van nieuwe medicatie aan te tonen. Dit aantal kan op voorhand worden berekend, maar indien teveel patiënten afhaken zou het toch nog mogelijk zijn dat het gewenste aantal niet wordt bereikt. Bovendien is het moeilijk geworden voldoende patiënten te vinden die bereid zijn deel te nemen aan een placebogecontroleerde studie. Meer en meer personen met MS worden immers reeds vroegtijdig behandeld met de beschikbare, deels werkzame producten en zijn niet bereid enkele maanden of jaren een nepbehandeling te krijgen.

 

Indien de controlegroep zich niet zoals verwacht gedraagt, kan een studie ook negatief zijn, terwijl het product misschien toch werkzaam is. Een voorbeeld hiervan zou kunnen zijn dat de placebogroep, de groep patiënten dus die niet-actieve medicatie krijgt, het beter doet dan gemiddeld. In een dergelijke situatie is het voor de studiemedicatie natuurlijk moeilijker om een gunstig effect aan te tonen in vergelijking met die controlegroep.

 

Tenslotte zou een negatief resultaat ook nog te maken kunnen hebben met een onjuiste dosis, een minder geschikte toedieningsweg, bepaalde (ongekende) patiëntgebonden factoren, of het ogenblik in het ziekteverloop waarin de proefbehandeling wordt toegediend.

  

Toekomstperspectieven

 

Ondanks alle moeilijkheden van klinische studies blijft het een feit dat er vijftien jaar geleden geen noemenswaardige producten waren die het ziekteverloop van MS aanzienlijk konden beïnvloeden terwijl we vandaag toch enige invloed kunnen uitoefenen op sommige verloopsvormen van MS. De toenemende kennis van het ziekteproces en de steeds beter aangepaste studiemethodes zullen dan ook ongetwijfeld in de (nabije) toekomst leiden toe bijkomende therapieën.

  

Belangrijk bericht

 

Studies met nieuwe medicijnen of behandelingsvormen moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen om wetenschappelijk en ethisch correct te zijn. Vooreerst moet de patiënt vrij zijn om al dan niet aan de studie deel te nemen. Hij/zij moet voldoende tijd krijgen om te beslissen of hij/zij al dan niet wenst deel te nemen aan de studie. De toestemming moet uitdrukkelijk vermeld worden op een daartoe opgesteld 'toestemmingsformulier'. Het farmaceutisch bedrijf dat het studieproduct ontwikkelt gaat ook een verzekering aan voor eventuele schade die de patiënt zou oplopen als gevolg van deelname aan de studie. Tenslotte is een correcte klinische studie kosteloos voor de deelnemers.

Prof. Dr. B. Dubois
Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg, Leuven

loader-icon

CLOU

 

CLOU064C12301: REMODEL-1 : Een gerandomiseerde, dubbelblinde, dubbeldummy studie met parallelle groepen, waarin de werkzaamheid en veiligheid van remibrutinib versus teriflunomide worden vergeleken bij deelnemers met relapsing multiple sclerose, gevolgd door een verlengde behandeling met open-label remibrutinib.

Beschrijving studie:

Deze studie is multicentrisch, gerandomiseerd, dubbelblind, dubbeldummy, actief-comparator-gecontroleerd en rekruteert patiënten met een actieve relapsing multiple sclerose. De studie bevat een eerste gedeelte die tussen de 12 maanden en 30 maanden zal duren en waar patiënten of remibrutinib of teriflunomide (Aubagio®) zullen krijgen. Dit eerste gedeelte wordt opgevolgd door een extensie fase waar alle patiënten remibrutinib zullen krijgen.

 

Patiëntendoelgroep:

  • Patiënten van 18 tot 55 jaar oud met een diagnose van relapsing MS (RMS), waaronder RMS en actieve secundair progressieve MS (SPMS)
  • Patiënten hebben 1 gedocumenteerd recidief in het voorafgaande jaar OF 2 gedocumenteerde recidieven in de voorafgaande 2 jaar (voorafgaand aan de screening) OF 1 actieve gadolinium (Gd)-verhoogde laesie in de 12 maanden voorafgaand aan de screening.
  • Invaliditeitsstatus bij de screening, gedefinieerd door een score van 0 tot en met 5,5 op de Expanded Disability Status Scale (EDSS)
  • De ziekteduur is minder dan 10 jaar sinds de diagnose als EDSS <2

Doel studie:

Het doel van de studie is gegevens te verstrekken over de werkzaamheid, veiligheid en verdraagbaarheid van remibrutinib ter ondersteuning van de wereldwijde goedkeuring door de regelgevende instanties voor de behandeling van relapsing multiple sclerose (RMS). Twee identieke fase III-studies (CLOU064C12301 en CLOU064C12302) zullen gelijktijdig worden uitgevoerd.

Duur van de studie: 6 tot 8  jaar

Deelname mogelijk tot en met juli 2023

Verwachte resultaten tegen midden 2024

 

Deelnemende centra:

 

  • AZ Sint-Brugge-Oostende AV : dr. Melissa Cambron
  • UZ Brussel : Prof. dr. Guy Nagels
  • Heilig Hart Ziekenhuis Lier : dr. Andrea Pielen
  • MS-Centrum Melsbroek : Prof. dr. Marie D’hooghe & Prof. D’haeseleer
  • Epicura, Ath : Prof. dr. Serge Blecic
  • GZA St. Vincentius Antwerpen : dr. Frederik Debruyne

 Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.

Tekst opgemaakt door Prof. D’hooghe

Januari 2023

EVOLUTION

Titel studie: Phase III Studie met Evobrutinib bij RRMS

 

Beschrijving studie :

Een gerandomiseerde, dubbelblinde, dubbel-dummy, actief gecontroleerde fase III-studie met parallelle groepen in meerdere centra naar Evobrutinib in vergelijking met Teriflunomide ter evaluatie van de doeltreffendheid en veiligheid bij deelnemers met relapsing multiple sclerose

 

Patiëntendoelgroep: Patienten met de diagnose relapsing multipele sclerose (RMS).

 

Doel studie:

Het doel van deze studie is om te leren hoe veilig het studiegeneesmiddel, genaamd Evobrutinib, is en of het werkt. De primaire studievraag is om te kijken of Evobrutinib helpt bij het verminderen van terugvallen, vergeleken met Aubagio® (Teriflunomide), een geneesmiddel dat al wordt gebruikt voor de behandeling van RMS. Andere aspecten die worden onderzocht zijn:

  • hoe het studiegeneesmiddel werkt voor het vertragen van invaliditeit, de gezondheid, vermoeidheid en het functioneren, vergeleken met Aubagio® (Teriflunomide);
  • hoe goed het studiegeneesmiddel getolereerd wordt;
  • hoe snel het studiegeneesmiddel wordt afgebroken door het lichaam (genaamd farmacokinetiek [PK]);
  • hoe stoffen in het lichaam (biomarkers genoemd) in verband staan met de RMS;
  • hoe het studiegeneesmiddel van invloed kan zijn op de activiteit van de genen.

 

Duur van de studie: 100/112 weken voor de dubbelblinde periode

148 weken voor de open label extensie studie

 

Deelname: De deelname aan deze klinische studie zal ongeveer 2 jaar en 4 maanden duren.(vermoedelijk oktober 2021)

 

Verwachte resultaten tegen: eind 2022

 

Deelnemende centra:

AZ Delta, Roeselare - Dr Buyle

CHU Liège, Luik -  Dr Dive

CHU Tivoli, La Louvière - Dr Bartholomé

Cliniques Universitaires Saint-Luc, Brussel - Dr van Pesch

Erasmusziekenhuis, Brussel - Dr Perrota

UHasselt, Diepenbeek - Dr Van Wijmeersch

  

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

 

Tekst opgemaakt door Dr. Van Wymeersch

Datum: april 2021

NEOS

Studie naar de werkzaamheid en veiligheid van ofatumumab en siponimod in vergelijking met fingolimod bij pediatrische patiënten met multiple sclerose

 

Beschrijving studie:

Een 2 jaar durende gerandomiseerde, dubbelblinde, met 3 actieve medicaties : behandeling met subcutane ofatumumab, of met orale siponimod of met orale fingolimod .

Iedereen krijgt een actieve behandeling en een placebo voor de 2 andere opties.

 

 

Patiëntendoelgroep:

Kinderen tussen 10 en < 18 jaar oud (nog geen 18 jaar geworden bij de start van de studie) o    met een diagnose van pediatrische relapsing-remitting MS o    met een EDSS-score van 0 tot 5,5 (inclusief) en ten minste één recidief/aanval van MS in het voorafgaande jaar of twee recidieven van MS in de voorafgaande twee jaar vóór de screening of bewijs van één of meerdere nieuwe laesies op MRI die binnen 12 maanden vóór de randomisatie is gemaakt  

Doel studie:

Het doel van de studie is de werkzaamheid aan te tonen en de veiligheid/verdraagbaarheid te beoordelen van ofatumumab en siponimod bij pediatrische patiënten met multiple sclerose (MS) (in de leeftijd van 10- < 18 jaar) versus fingolimod in een goed gecontroleerde studie met minimaal risico op vertekening.

 

Duur van de studie: 2 jaar

 

Deelname mogelijk tot mei 2024

 

Verwachte resultaten tegen september 2029

 

Deelnemende centra:

  • Prof. D. Dive - CHU Liège
  • Dr. H. Verhelst - UZ Gent

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst goedgekeurd door Dr. D. Dive

November 2021

O'HAND

Studie voor de beoordeling van ocrelizumab in de primair progressieve vorm van MS

Beschrijving van de studie : een fase III multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde studie voor de beoordeling van de werkzaamheid en de veiligheid van ocrelizumab bij patiënten met een primaire progressieve MS.

Patiëntendoelgroep : Patiënten met een primaire progressieve vorm van MS, tussen 18 en 65 jaar oud.  Afhankelijk van de graad van invaliditeit, varieert de duur van de in aanmerking genomen ziekte tussen 0 en maximaal 20 jaar.  

Doel studie : Het primaire doel van het onderzoek is het beoordelen van de werkzaamheid van ocrelizumab in vergelijking met placebo.  De secundaire doelstellingen van de studie zijn:

  • De beoordeling of ocrelizumab de progressie van invaliditeit van de bovenste ledematen en de algemene progressie van invaliditeit vertraagt;
  • Het effect van ocrelizumab op MRI-parameters van de hersenen te beoordelen;
  • Het effect van ocrelizumab op functionele schalen en de levenskwaliteit te beoordelen;
  • De veiligheid en tolerantie van ocrelizumab te beoordelen.

Duur van de studie : 144 weken  

Inclusie nog steeds lopende

Verwachte resultaten : in 2024  

Deelnemende centra : Cliniques Universitaires Saint-Luc  

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

Tekst opgemaakt door Prof. V. van Pesch

Mei 2021

Studie naar de veiligheid en werkzaamheid van ocrelizumab versus fingolimod bij kinderen en adolescenten met relapsing-remitting multiple sclerose.

Beschrijving van de studie : Multicentrisch, fase III, gerandomiseerd, dubbelblinde studie die de veiligheid en werkzaamheid zal beoordelen van ocrelizumab dat elke 24 weken via een IV-infuus wordt toegediend in vergelijking met fingolimod dat dagelijks via de mond wordt ingenomen. In het onderzoek zullen 233 patiënten worden opgenomen in een 1:1-verhouding (ocrelizumab:fingolimod).

Patiëntendoelgroep : Kinderen en adolescenten met multiple sclerose in de leeftijd van 10 tot jonger dan 18 jaar

Doel studie : De veiligheid en werkzaamheid van ocrelizumab in vergelijking met fingolimod beoordelen.

Duur van de studie : 96 weken in dubbelblinde fase. Open-label fase : 144 weken.

Deelname : Inclusie lopende, sluitingsdatum onbepaald

Resultaten verwacht rond 2029 voor de Open-label fase.

Deelnemende centra :

Universitair Ziekenhuis Koningin Fabiola, Brussel

Cliniques Universitaires Saint-Luc, Brussel

UZ Gent, Gent

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

Tekst opgemaakt door Prof. Vincent van Pesch

 

Februari 2024

PERSEUS

Fase III studie om tolebrutinib tov placebo te beoordelen in primair progressieve MSBeschrijving van de studie :
Multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde fase III studie om de werkzaamheid en de veiligheid van tolebrutinib te beoordelen in vergelijking met placebo bij deelnemers met primair progressieve MS.

Doelgroep :
Patiënten met primair progressieve MS, met een leeftijd tussen 18 en 55 jaar en een ziekteduur minder dan 15 jaar indien hun EDSS >5 en minder dan 10 jaar indien de EDSS tussen 2 en 5 bedraagt.

Doel van de studie :
Het primair eindpunt van de studie is de beoordeling van de werkzaamheid van tolebrutinib tov placebo op de vertraging van de invaliditeitsprogressie. De secundaire eindpunten van deze studie zijn :
• Bepalen of het geneesmiddel in vergelijking met placebo de progressie vertraagt
volgens andere parameters, zoals de loopsneldheid, de handvaardigheid, de cognitie,
de levenskwaliteit
• Het effect van het geneesmiddel beoordelen op de evolutie van de letsels en de
atrofie die op MR hersenen zichtbaar zijn
• Het effect van het geneesmiddel beoordelen op het gehalte aan neurofilamenten in
het bloed
• De veiligheid en tolerantie van het geneesmiddel beoordelen

Duur van de studie : de dubbelblinde fase van de studie duurt 24-48 weken; deze dubbelblinde fase wordt voorafgegaan door 4 weken selectieperiode en wordt gevolgd door 4-8 weken voor verdere veiligheidsopvolging. Indien de invaliditeitsprogressie bevestigd wordt binnen de 6 maanden, krijgt de deelnemer het actieve product. Er is ook een extensiefase voorzien, waarbij na afloop van de studie alle deelnemers tolebrutinib krijgen.

Inclusieperiode : 2021-2022
Verwachte resultaten : 2024-2025

Deelnemende centra :

Cliniques Universitaires St. Luc : Prof. Vincent van Pesch

UZ Leuven : Prof. Benedicte Dubois

Revalidatie & MS centrum Overpelt : Dr. Bart Van Wijmeersch

CHU Liège : Dr. Dominique Dive

UZ Gent - Dr. G. Laureys

UZA Antwerpen – Dr. Barbara Willekens

Meer informatie kan bekomen worden bij uw behandelend neuroloog.

Tekst opgemaakt door Prof. Benedicte Dubois
05/2021

loader-icon

AFFINITY

Beschrijving studie :

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, multicentrische en placebo-gecontroleerde fase II studie in personen met relapsing MS om de werkzaamheid en de veiligheid te beoordelen van BIIB033 als een bijkomende behandeling bij een andere anti-inflammatoire ziektemodulerende therapie.

BIIB033 is een monoclonaal antilichaam tegen LINGO-1. Het blokkeert de werking van LINGO-1 dat de ontwikkeling van de oligodendrocyten afremt. Oligodendrocyten zijn belangrijk bij de vorming van myeline. BIIB033 stimuleert dus de myelinevorming.

 

Patiëntendoelgroep:

Personen met relapsing-remitting of secundair progressieve MS, tussen 18 en 58 jaar, en met een EDSS van 2.0 tot 6.0. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 100 meter met  loophulpmiddel te stappen.

Om in aanmerking te komen voor deze studie mag de ziekteduur maximaal 20 jaar bedragen en moeten de patiënten de voorbije twee jaar minstens één opflakkering hebben gedaan, of een aankleurend letsel hebben bij beeldvorming, of nieuwe letsels hebben bij beeldvorming. Deelnemers moeten tijdens de 24 weken voor de start van de studie behandeld zijn met Avonex, Plegridy, Betaferon, Rebif, Tecfidera of Tysabri. Het moet ook de bedoeling zijn deze behandeling tijdens de studie verder te zetten.

 

Doel studie:

Deze studie onderzoekt of het toevoegen van BIIB033 aan een andere immunomodulerende therapie tot functionele verbetering leidt. Deze functionele verbetering wordt bepaald op basis van  de EDSS, een looptest (25-foot walk) en een test voor de handfunctie (9-hole peg test).

  

Duur van de studie:

72 weken

  

Deelname : is mogelijk tot april 2019 (tenzij het noodzakelijke aantal patiënten sneller wordt bereikt)

  

Verwachte resultaten tegen  2021

 

Deelnemende centra:

 

  • CHU Tivoli - Dr. E. Bartholome
  • AZ Sint-Jan Brugge - Dr. O. Deryck
  • UZ Brussel - Dr. M. D'haeseleer
  • AZ Delta - Dr. M. Buyle
  • UZ Leuven - Dr. B. Dubois
  • Cliniques Universitaires Saint-Luc - Dr. V. Van Pesch
  • UZ Gent - Dr. G. Laureys

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois

Datum:  26-01-2018

ARTIOS

Beschrijving studie : Open-label, multicenter onderzoek ter evaluatie van de werkzaamheid van een behandeling met ofatumumab bij patiënten met recidiverende multiple sclerose die overschakelen van de behandeling met dimethylfumaraat of fingolimod naar ofatumumab. Alle patiënten krijgen ofatumumab.

Patiëntendoelgroep 

  • Patiënten tussen 18 en 55 jaar met een diagnose van recidiverende MS (MS-R en MS-SP)
  • De patiënten hadden een opflakkering onder de behandeling met fingolimod of dimethylfumaraat
  • EDSS van 0 tot 4 (inclusief)
  • Voorafgaandelijke MS-behandeling met maximaal 3 ziektewijzigende medicatie
  • De duur van de ziekte moet minder dan 10 jaar zijn en de patiënten moeten een opflakkering van de ziekte of tekenen van radiologische activiteit hebben gehad (nieuwe laesie op de MRI van de hersenen of actieve laesie)

Doel van de studie : de werkzaamheid van ofatumumab 20 mg aantonen, toegediend via subcutane injectie elke 4 weken bij personen met recidiverende vormen van MS die een ziekteprogressie tijdens een behandeling met dimethylfumaraat of fingolimod hebben gehad.Duur van de studie : 2 jaar

Deelname mogelijk tot : juli 2022

Verwachte resultaten : midden 2025

Deelnemende centra :

AZ Sint-Jan Brugge - Dr. M. Cambron

UZ Antwerpen - Pr. B. Willekens

Imelda Ziekenhuis, Bonheiden - Dr M. Dewil

Cliniques Universitaires St.Luc, Brussel - Prof. V. van Pesch

CHU Liège - Pr. D. Dive

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.Tekst opgemaakt door Pr. D. Dive

Juli 2021

EVOLUTION

Titel studie: Phase III Studie met Evobrutinib bij RRMS

Beschrijving studie :

Een gerandomiseerde, dubbelblinde, dubbel-dummy, actief gecontroleerde fase III-studie met parallelle groepen in meerdere centra naar Evobrutinib in vergelijking met Teriflunomide ter evaluatie van de doeltreffendheid en veiligheid bij deelnemers met relapsing multiple sclerose

Patiëntendoelgroep: Patienten met de diagnose relapsing multipele sclerose (RMS).

Doel studie:

Het doel van deze studie is om te leren hoe veilig het studiegeneesmiddel, genaamd Evobrutinib, is en of het werkt. De primaire studievraag is om te kijken of Evobrutinib helpt bij het verminderen van terugvallen, vergeleken met Aubagio® (Teriflunomide), een geneesmiddel dat al wordt gebruikt voor de behandeling van RMS. Andere aspecten die worden onderzocht zijn:

  • hoe het studiegeneesmiddel werkt voor het vertragen van invaliditeit, de gezondheid, vermoeidheid en het functioneren, vergeleken met Aubagio® (Teriflunomide);
  • hoe goed het studiegeneesmiddel getolereerd wordt;
  • hoe snel het studiegeneesmiddel wordt afgebroken door het lichaam (genaamd farmacokinetiek [PK]);
  • hoe stoffen in het lichaam (biomarkers genoemd) in verband staan met de RMS;
  • hoe het studiegeneesmiddel van invloed kan zijn op de activiteit van de genen.

Duur van de studie: 100/112 weken voor de dubbelblinde periode

148 weken voor de open label extensie studie

Deelname: De deelname aan deze klinische studie zal ongeveer 2 jaar en 4 maanden duren.(vermoedelijk oktober 2021)

Verwachte resultaten tegen: eind 2022

Deelnemende centra:

AZ Delta, Roeselare – Dr Buyle

CHU Liège, Luik -  Dr Dive

CHU Tivoli, La Louvière - Dr Bartholomé

Cliniques Universitaires Saint-Luc, Brussel - Dr van Pesch

Erasmusziekenhuis, Brussel - Dr Perrota

UHasselt, Diepenbeek - Dr Van Wijmeersch

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

Tekst opgemaakt door Dr. Van Wymeersch

Datum: april 2021

GAVOTTE

Beschrijving studie :

Een fase IIIB multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde, gecontroleerde studie voor de beoordeling van de werkzaamheid, veiligheid en farmacokinetiek van een hogere dosis ocrelizumab bij volwassenen met primair progressieve multiple sclerose

Patiëntendoelgroep: volwassenen met primair progressieve multiple sclerose

Doel studie: Het doel van deze studie is om de effecten, goed of slecht, van een hogere dosis ocrelizumab versus de goedgekeurde dosis ocrelizumab te vergelijken bij patiënten met PPMS. In deze studie krijgt u de goedgekeurde dosis of een hogere dosis ocrelizumab.

Duur van de studie: totale lengte van de studie zal ongeveer 8 jaar zijn.

Deelname mogelijk tot: de periode voor rekrutering zal ongeveer 2 jaar zijn (afhankelijk van hoe snel het target wordt gehaald). Er wordt verwacht dat de laatste patiënt zal gerekruteerd worden in november 2022.

Verwachte resultaten tegen: de finale data base lock wordt verwacht in maart 2029. Daarna duurt het wel nog even voor de resultaten beschikbaar zullen zijn.

Deelnemende centra: in België zullen er twee centra meedoen:
CH EpiCURA, site Ath ( Dr Blecic )
Noorderhart revalidatie & MS centrum Pelt  (Prof Popescu/ Prof Van Wijmeersch ) .

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog
Tekst opgemaakt door Prof. Van Wymeersch

Mei 2021

GEMINI II

Beschrijving studie :

Het betreft een fase 3 studie die gerandomiseerd is en dubbelblind waarbij de veiligheid en efficaciteit van een vernieuwend product (SAR442168 - tolebrutinib) vergeleken met een reeds bestaande behandeling (Teriflunomide/Aubagio) voor MS. Er is aldus geen placebo groep en mensen die in de studie starten krijgen sowieso een actieve behandeling. Het studieproduct Tolebrutinib behoort tot de Bruton's Tyrosine Kinase Inhibitoren - een nieuwe lijn aan medicatie die momenteel bij MS en andere auto-immuun aandoeningen wordt getest.

Patiëntendoelgroep: Relapsing Multiple Sclerose.Doel studie:
Het effect van een vernieuwend product (SAR442168 - tolebrutinib) vergelijken met een reeds bestaande behandeling (Teriflunomide/Aubagio) voor MS. Er wordt gekeken of de nieuwe behandeling een gunstig(er) effect heeft op aantal opstoten, EDSS score, MRI hersenen parameters en of deze even veilig is.

Duur van de studie:
Niet exact gekend maar rond 36 maand.

Deelname mogelijk tot: ongekend, actueel lopende, maar als studie vol zit, stopt de inclusie, vermoedelijk nog tot dit najaar 2021.

Verwachte resultaten tegen: ongekend, vermoedelijk 2025.
Deelnemende centra:

-        AZ Sint-Jan Brugge

-        UZ Gent

-        MS & Revalidatiecentrum te Pelt (Noorderhart)

-        CHU Ambroise Paré

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.

Tekst opgemaakt door Dr. Melissa Cambron, AZ Sint-Jan Brugge

6 juli 2021

HERCULES

Fase III studie om tolebrutinib tov placebo te beoordelen in secundair progressieve MS zonder opflakkeringen

Beschrijving van de studie:
Multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde fase III studie om de werkzaamheid en de veiligheid van tolebrutinib te beoordelen in vergelijking met placebo bij deelnemers met secundair progressieve MS zonder opflakkeringen

Doelgroep :
Patiënten met secundair progressieve MS zonder opflakkeringen gedurende de 24 maanden die de inclusie in de studie voorafgaan, en met een leeftijd tussen 18 en 60 jaar. Er moet de voorbije 12 maanden invaliditeitsprogressie gedocumenteerd zijn.

Doel van de studie :
Het primair eindpunt van de studie is de beoordeling van de werkzaamheid van tolebrutinib tov placebo op de vertraging van de invaliditeitsprogressie. De secundaire eindpunten van deze studie zijn :
• Bepalen of het geneesmiddel in vergelijking met placebo de progressie vertraagt
volgens andere parameters, zoals de loopsneldheid, de handvaardigheid, de cognitie,
de levenskwaliteit
• Het effect van het geneesmiddel beoordelen op de evolutie van de letsels en de
atrofie die op MR hersenen zichtbaar zijn
• Het effect van het geneesmiddel beoordelen op het gehalte aan neurofilamenten in
het bloed
• De veiligheid en tolerantie van het geneesmiddel beoordelen

Duur van de studie : de dubbelblinde fase van de studie duurt 24-48 weken; deze dubbelblinde fase wordt voorafgegaan door 4 weken selectieperiode en wordt gevolgd door 4-8 weken voor verdere veiligheidsopvolging. Indien de invaliditeitsprogressie bevestigd wordt binnen de 6 maanden, krijgt de deelnemer het actieve product. Er is ook een extensiefase voorzien, waarbij na afloop van de studie alle deelnemers tolebrutinib krijgen.

Inclusieperiode : 2021-2022
Verwachte resultaten : 2024-2025

Deelnemende centra:
Cliniques Universitaires Saint-Luc : Prof. Vincent van Pesch
UZ Leuven - Prof. Benedicte Dubois
Revalidatie & MS Centrum Overpelt - Prof. Bart Van Wijmeersch
CHU Liège : Dr Dominique Dive

UZA Antwerpen – Dr. Barbara Willekens

Meer informatie kan bekomen worden bij uw behandelend neuroloog.

Tekst opgemaakt door Prof. Benedicte Dubois
05/2021

MUSETTE

Beschrijving studie :
Een fase IIIB multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde, gecontroleerde studie voor de beoordeling van de werkzaamheid, veiligheid en farmacokinetiek van een hogere dosis ocrelizumab bij volwassenen met recidiverende multiple sclerosePatiëntendoelgroep: volwassenen met recidiverende multiple sclerose

Doel studie:. Het doel van deze studie is om de effecten, goed of slecht, van een hogere dosis ocrelizumab versus de goedgekeurde dosis ocrelizumab te vergelijken bij patiënten met RMS. In deze studie krijgt u de goedgekeurde dosis of een hogere dosis ocrelizumab

Duur van de studie: de totale lengte van de studie zal ongeveer 7.5 jaar zijn.
Deelname mogelijk tot: de periode voor rekrutering zal ongeveer 2 jaar zijn (afhankelijk van hoe snel het target wordt gehaald). Er wordt verwacht dat de laatste patiënt zal gescreend worden in april 2022.
Verwachte resultaten tegen: de finale data base lock wordt verwacht in oktober 2028. Daarna duurt het wel nog even voor de resultaten beschikbaar zullen zijn.
Deelnemende centra:
CHU Tivoli : Dr. Bartholomé
Erasme : Dr. Perrotta
Noorderhart revalidatie & MS centrum Pelt : Prof Popescu : Prof Van Wijmeersch

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog
Tekst opgemaakt door Prof. Van Wymeersch
Mei 2021

TERIKIDS

Beschrijving studie :

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, multicentrische en placebo-gecontroleerde fase 3 studie om het effect en de veiligheid te beoordelen van teriflunomide bij kinderen met relapsing MS. De placebo-gecontroleerde fase van de studie wordt gevolgd door een open label fase, waarbij alle deelnemers het actieve product toegediend krijgen. Deze open label fase gaat in na 2 jaar, vroeger indien de patiënt een opflakkering doormaakt. Teriflunomide wordt dagelijks ingenomen ovv een pil.

 

Patiëntendoelgroep:

Kinderen/jongeren met relapsing MS, en een EDSS van 0 tot 5.5. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 100 meter af te leggen zonder hulpmiddel noch rustpauze.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten 10 tot 17 jaar zijn en tijdens de voorbije twee jaar minstens twee opflakkeringen hebben gedaan, of tijdens het voorbije jaar minstens één opflakkering.

 

Doel studie:

Het doel van de studie is de studie van het effect van teriflunomide op de tijd tot de volgende opflakkering, waarbij personen met het actief studieproduct worden vergeleken met personen die een neppil krijgen.

  

Duur van de studie:

Placebo-gecontroleerde fase: maximaal 2 jaar (minder indien er een opflakkering voorkomt)

Open label fase: 2 jaar

  

Deelname : mogelijk tot november 2017

  

Verwachte resultaten tegen  einde 2017

 

Deelnemende centra:

 

  • UZ Leuven - Prof. Dr. Dubois

  

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois

Datum:  23-09-2014

loader-icon

ADVANCE

Deze fase 3 studie heeft klinische en radiologische gegevens verzameld bij 1516 personen met relapsing-remitting MS gedurende 1 jaar. De resultaten werden voorgesteld tijdens de ECTRIMS meeting in Copenhagen (2013).

 

De toediening van 125 mcg PEG- interferon om de 2 en om de 4 weken leidde tot een significante vermindering van het aantal aanvallen in vergelijking met de toediening van een placebo.

De reductie van het jaarlijks aantal aanvallen bedroeg 27.5 % met een toediening om de 4 weken en 35.6% met een toediening om de 2 weken.

Ook de neurologische uitval en het aantal nieuwe letsels op de hersenscan namen over deze periode minder toe.

 

Beide dosissen bleken veilig en goed te verdragen.  Lokale roodheid ter hoogte van de injectieplaats en griepachtige neveneffecten werden wel gerapporteerd.

 

 

Dr. M. D’Hooghe – januari 2014

 

Beschrijving van de studie:

Dubbelblinde, multicentrische, placebogecontroleerde, gerandomiseerde studie om de doeltreffendheid en veiligheid na te gaan van PEGylated Interferon Beta-1a (SC injecties) bij personen met relapsing vormen van multiple sclerose (MS).

Dit is een fase 3 studie. De studiemedicatie wordt om de 2 weken subcutaan (=onderhuids) toegediend gedurende 2 jaar. Er zijn drie groepen studiemedicatie: 125μg BIIB017 elke 2 weken, afwisselend 125μg BIIB017 en placebo elke 2 weken of placebo elke 2 weken gedurende 1 jaar. De placebogroep wordt na 1 jaar opnieuw gerandomiseerd in één van de twee vorige groepen.

Doelgroep:

Personen met relapsing-remitting MS die minstens 2 opflakkeringen kenden in de voorbije 3 jaar waarvan 1 opflakkering in het laatste jaar komen in aanmerking. De leeftijdsgrenzen liggen op 18 en 55 jaar. Men moet een afstand van 200 m kunnen stappen zonder hulp. Een eerdere behandeling met interferon gedurende een periode langer dan 6 maanden vormt een reden tot uitsluiting.

 

Doel van de studie:

Deze studie heeft tot doel de doeltreffendheid en veiligheid na te gaan van PEGylated interferon beta-1a in vergelijking met placebo.

 

Duur van de studie: 2 jaar

 

Inclusie: Deelname is afhankelijk van competitieve recrutering en de snelheid van inclusie. Recrutering wordt verwacht te eindigen tegen februari 2011

 

Verwachte resultaten tegen 2013

 

Deelnemende centra:

Nationaal MS Centrum, Melsbroek (Dr. D'hooghe)

UCL, Saint Luc, Brussel (Prof. Sindic)

RZ Sint Trudo, St. Truiden (Dr. Mulleners)

Universiteit Hasselt - Biomed Diepenbeek (Dr. Van Wijmeersch)

AZ Alma, Sijsele (Dr. Decoo)

  

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

  

Dr. MB D'hooghe - April 2010

ASCEND

Bij deze fase 3 studie werd het therapeutisch resultaat geëvalueerd van natalizumab tov. placebo bij 889 personen met secundair progressieve MS. De studie bleek negatief. Deze trial kon geen significant verschil aantonen tussen actieve therapie en placebo wat betreft aantal patiënten met bevestigde beperking qua progressie gebaseerd op 3 meetpunten nl. EDSS, 25-foot Timed Walk Test & 9-hole Peg Test. Natalizumab reduceerde wel de progressie qua bovenste lidmaat deterioratie, zoals geëvalueerd via 9-hole Peg Test.

10.09.2018


 

 

Studie van natalizumab (Tysabri®) bij secundair progressieve MS.

Titel studie:
Dubbelblinde, multicentrische, placebogecontroleerde, gerandomiseerde studie om het effect van Natalizumab (Tysabri®) bij personen met secundair progressieve MS na te gaan.

Beschrijving studie :
Dit is een fase 3 studie. De studiemedicatie wordt elke 4 weken intraveneus toegediend. De kans om natalizumab of placebo te krijgen is even groot, namelijk 50%, en wordt bepaald door het lot.

 

Patiëntendoelgroep:
Personen met een secundair progressieve vorm van MS die de voorbije 2 jaar progressie ondervinden. Er dienen enkele functionele beperkingen aanwezig te zijn. Het stappen over een afstand van minstens 20 m moet mogelijk zijn.

Doel studie:
Deze studie heeft als doel de doeltreffendheid van natalizumab (Tysabri®) te onderzoeken en na te gaan of er een effect is op het vertragen van de ziekteprogressie bij MS in vergelijking met placebo.

Duur van de studie: 96 weken.
Er volgt een open label studie dwz placebo wordt dan vervangen door natalizumab (Tysabri®).

Deelname is mogelijk tot maart 2013.

Verwachte resultaten tegen begin 2016.

 

 

Deelnemende centra:

  • Nationaal MS Centrum te Melsbroek (Dr MB. D'hooghe )
  • Revalidatie & MS Centrum Overpelt (Prof. Dr B. Van Wijmeersch)
  • La Louvière (Dr Bartholomée)
  • Hôpital Erasme (Dr M. Vokaer)

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.

Tekst opgemaakt door Dr MB. D'hooghe.
Datum: 21-02-2012.

ASCLEPIOS

In deze studie werden 946 patiënten behandeld met ofatumumab, en 936 met teriflunomide. De mediane opvolgingsduur bedroeg 1.6 jaar.

De jaarlijkse aanvalsfequentie in de groep die met ofatumumab behandeld werd was 0.11, terwijl deze in de met teriflunomide behandelde groep 0.22 bedroeg. Dit betekent een relatieve reductie van de jaarlijkse aanvalsfrequentie met 50%. Ook wat betreft de EDSS, het aantal aankleurende letsels op beeldvorming en het verschijnen van nieuwe letsels, waren de resultaten in het voordeel van ofatumumab.

In de met ofatumumab behandelde groep vertoonde 20.2% van de deelnemers bijwerkingen thv de injectieplaats, terwijl dat in de teriflunomide groep 15% bedroeg. Ernstige infecties kwamen voor bij 2.5% van de patiënten die ofatumumab kregen, en 1.8% van met teriflunomide behandelde patiënten.

 

28.10.2020


 

Beschrijving

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, dubbel-dummy multicentrische fase 3 studie om het effect en de veiligheid te beoordelen van ofatumumab tov teriflunomide bij patiënten met relapsing MS.
Ofatumumab wordt via een onderhuidse injectie toegediend om de 4 weken. Teriflunomide is een pil die elke dag moet worden ingenomen. ‘Dubbel-dummy' betekent dat de helft van de patiënten de echte pil krijgen, maar de nepspuitjes, en de andere helft de echte spuitjes met een neppil.

Patiëntendoelgroep

Patiënten met relapsing MS (zowel relapsing-remitting als secundair progressief, maar met aanvallen), en een EDSS van 0 tot 5.5. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 100 meter af te leggen zonder hulpmiddel noch rustpauze.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten 18 tot 55 jaar zijn en ofwel:
- tijdens het voorbije jaar minstens 1 opflakkering hebben gedaan, of
- tijdens de voorbije 2 jaar minstens 2 opflakkeringen hebben gedaan, of
- tijdens het voorbije jaar minstens 1 aankleurend letsel hebben gehad op MR hersenen

Doel

Het doel van de studie is aan te tonen dat ofatumumab doeltreffender is dan teriflunomide voor het verminderen van de aanvalsfrequentie.

Duur

De studieduur bedraagt 30 maanden, maar bij gunstige resultaten kan de behandeling nadien worden verdergezet.

 

Deelnemende centra

AZ Klina, Brasschaat, dr. K. Geens

UZ Leuven, Leuven, dr. B. Dubois

Mariaziekenhuis Overpelt, Dr. B. Van Wijmeersch

AZ Sint-Jan, Brugge-Oostende, dr. L. Vanopdenbosch

CHR de la Citadelle, dr. V. Delvaux

CHU de Charleroi, dr. P. Seeldrayers

 

Prof. Dr. Bénédicte Dubois (april 2017)

CARE MSII

Resultaten Care MSII

Deze studie toonde een gunstig effect van een behandeling met alemtuzumab in vergelijking met Rebif.

Van de met alemtuzumab behandelde patiënten bleef 65% aanvalsvrij over 2 jaar. In de Rebifgroep was dit 47%. De aanvalsfrequentie verminderde ook sterker met alemtuzumab dan met Rebif. De mate van blijvende functionele beperking verbeterde bij 42% van de patiënten die met alemtuzumab behandeld werden, en nam toe bij 13%. Onder Rebif verminderden de functionele mogelijkheden bij 20% op blijvende wijze.

De meest voorkomende bijwerkingen waren infusiereacties, zoals hoofdpijn, huiduitslag, koorts, misselijkheid. Daarnaast kwamen bovenste luchtweginfecties ook regelmatig voor. Auto-immuun schildklierlijden kwam zoals verwacht meer voor, maar gelukkig bleef de auto-immune stoornis waarbij bloedplaatjes zo sterk dalen dat er bloedingsneiging optreedt beperkt tot 1%, en kon dit telkens tijdig ontdekt worden.

Prof. B. Dubois - januari 2013

 


CARE MSII

Beschrijving van de studie :

Fase 3, gerandomizeerde, evaluator- en dosisblinde studie waarbij het effect van 2 jaarlijkse cycli van 12mg/dag en 24 mg/dag alemtuzumab (intraveneuze toediening) wordt vergeleken met een behandeling met Rebif (subcutane toediening) in patiënten met relapsing-remitting MS die onder behandeling een aanval doen

Alemtuzumab is een monoclonaal antilichaam tegen CD52, een antigeen op T- en B-cellen, en andere ontstekingscellen. Hierdoor ontstaat een langdurige lymphocytendepletie, waardoor de ontstekingsactiviteit sterk wordt afgeremd.

Alemtuzumab wordt toegediend als baxter in 2 jaarlijkse cycli van 5 resp. 3 dagen. De controlegroep wordt behandeld met Rebif, zoals klassiek wordt gebruikt in relapsing-remitting MS.

Doelgroep :

Personen tussen 18 en 55 jaar met relapsing-remitting MS sinds minder dan 10 jaar. Er moeten 2 aanvallen voorgekomen zijn de voorbije 2 jaar, waarvan minstens 1 het laatste jaar. Eén van de aanvallen moet zich hebben voorgedaan tijdens een behandeling met interferon-beta of glatirameer acetaat, en nadat de patiënt deze medicatie reeds minstens 6 maanden gebruikte

Doel van de studie : werkzaamheid en veiligheid vergelijken van alemtuzumab tov Rebif ivm aanvalsfrequentie, radiologische parameters, e.d.

Duur van de studie: 2 jaar

Inclusie : stopgezet

Verwachte resultaten in 2012

Deelnemende centra :

* CHU Ourthe Amblève (Luik) - Dr. D. Dive

* UCL (Brussel) - Prof. C. Sindic

* UZ Leuven (Leuven) - Prof. B. Dubois

Voor meer informatie : gelieve U te wenden tot Uw behandelend neuroloog

 

Oktober 2008 (Prof. B. Dubois)

CASTING was een prospectieve, multicentrische, open-label, fase 3-studie waarin patiënten gedurende 96 weken elke 24 weken 600 mg ocrelizumab intraveneus kregen omwille van suboptimale controle van inflammatoire ziekteactiviteit met een eerdere therapie. Het primaire eindpunt was het percentage patiënten dat optimale ziektecontrole bereikte zoals gedefinieerd door NEDA (gedefinieerd als geen opflakkeringen, geen progressie van invaliditeit en geen ontstekingsactiviteit op MRI van de hersenen).

Resultaten van het onderzoek

In totaal werden 680 patiënten gerekruteerd, waarvan 167 (24,6%) alleen op basis van MRI-activiteit. Aan het einde van de studie (week 96) was 74,8% vrij van ziekteactiviteit en progressie. Het NEDA-percentage was het hoogst :

- bij patiënten die alleen vanwege radiologische activiteit aan het onderzoek deelnamen (80,6%) vergeleken met patiënten die deelname wegens een opflakkering (75,1%) of wegens een aanval én radiologische activiteit (70,5%).

- bij patiënten met een initiële EDSS-score <2,5 (77,2%).

- bij patiënten die één eerdere behandeling hadden gekregen (77,6%) vergeleken met patiënten die twee eerdere behandelingen hadden gekregen (70,3%).

Er werden geen nieuwe veiligheidssignalen met betrekking tot het gebruik van ocrelizumab vastgesteld.

Conclusies

Bij patiënten die van therapie veranderden omwille van suboptimale ziektecontrole, werd met ocrelizumab in verschillende demografische subgroepen en onafhankelijk van het type eerdere behandeling remissie bereikt zoals gemeten met NEDA.

Tekst opgemaakt door Prof. Vincent van Pesch

 

Februari 2024

___________________________________________________

Beschrijving

Dit is een open-label, multicentrische studie om het effect en de veiligheid te beoordelen van ocrelizumab bij patiënten die onvoldoende gereageerd hebben op een behandeling met een andere immunomodulerende medicatie. Ocrelizumab wordt via een infuus toegediend bij start van de studie, na 2 weken, en vervolgens om de 6 maanden.

Patiëntendoelgroep

Patiënten met relapsing-remitting MS, met een leeftijd tussen 18 en 55 jaar, en een EDSS van 0 tot 4. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 500 meter af te leggen zonder hulpmiddel noch rustpauze. Verder mogen de eerste ziektetekens niet langer geleden zijn dan 10 jaar.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten klinische (een opflakkering) of radiologische (een nieuw of aankleurend letsel) ziekte-activiteit ontwikkeld hebben op een stabiele dosis van een andere behandeling.

Doel

Het doel van de studie is de evaluatie van het effect en de veiligheid van ocrelizumab bij patiënten die onvoldoende gereageerd hebben op een andere therapie.

Duur

De studie duurt 2 jaar, maar bij gunstige resultaten kan de behandeling nadien worden verdergezet.

Deelnemende centra

AZ Klina, Brasschaat, dr. B. Willekens
UZ Leuven, Leuven, dr. B. Dubois
Hôpital Académique ERASME, Anderlecht, Dr. E. Bartholomé
UCLouvain, Dr. V. Van Pesch Mariaziekenhuis Overpelt, Dr. B. Van Wijmeersch
MS Center, Melsbroek, Dr. M. D'Hooghe
UZ Gent, dr. G. Laureys

Prof. Dr. Bénédicte Dubois
April 2017

CONFIRM

 

De CONFIRM studie werd op 20 september 2012 gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift « New England Journal of Medecine ». Deze studie bestond erin vier groupen personen met MS te vergelijken, waarbij zij ofwel met placebo, ofwel met Copaxone, ofwel met één van twee dosissen studiemedicatie (BG12, ook dimethylfumaraat genoemd, werden behandeld. Aan deze studie werkten 1400 patiënten mee.

Na twee jaar behandeling verminderde de jaarlijkse aanvalsfrequentie tov placebo met 44 tot 51% bij de patiënten die BG12 innamen, en met 29% bij de personen die met Copaxone werden behandeld. De evolutie van de functiebeperking of handicap verschilde echter niet tussen de vier groepen.

Wat beeldvorming (MRI) betreft, vertoonde de patiëntengroep die BG12 aan één van beide dosissen innam een  significante daling van het aantal nieuwe letsels (daling van ongeveer 70%) en van het aantal actieve, contrastcapterende letsels (daling van 74 tot 65%). Globaal genomen waren de resultaten met BG12 beter dan met Copaxone, maar de studie was eigenlijk niet opgezet om deze vergelijking te maken.

De bijwerkingen van BG12 bestaan vooral uit warmte-opwellingen in het gelaat, en buikklachten zoals misselijkheid na inname van de medicatie. Deze bijwerkingen verminderden wel na een maand behandeling. Andere bijwerkingen werden niet vastgesteld.

Aangezien beide dosissen van BG12 gelijkaardige resultaten gaven, zal de laagste dosis van 480mg in twee innames gekozen worden voor verdere ontwikkeling, en niet de dosis van 720 mg waarbij 3 innames per dag nodig zijn.

Het dossier van BG12 werd inmiddels ingediend bij de FDA en de EMA voor officiële goedkeuring van de werkzaamheid van BG12 in MS.

 

Prof.Sindic februari 2013

(vertaling: Prof.Dubois)


 

 

Beschrijving van de studie

Multicentrische, dubbelblinde fase III studie versus placebo en Copaxone, waarbij de efficiëntie en veiligheid van BG00012 worden onderzocht.

BG00012 is een afgeleide van fumaraat, een middel dat in Duitsland reeds wordt gebruikt in de behandeling van psoriasis. Preliminaire gegevens suggereren dat dit product zowel ontstekingsremmende als neuroprotectieve eigenschappen bezit thv het centraal zenuwstelsel.

Het betreft een behandeling ovv pillen die 3x per dag worden ingenomen.

De studie vergelijkt 4 behandelingsgroepen: 2 dosissen BG00012, 1 placebogroep en 1 groep die behandeld wordt met Copaxone (dagelijkse onderhuidse inspuitingen). Indien de patiënt een opflakkering doet of een duidelijke achteruitgang vertoont na 24 weken behandeling, bestaat de mogelijkheid om na 48 weken inname van de studiemedicatie over te schakelen naar een behandeling met Avonex® (Interferon Bêta 1A 30 microgr 1x/week) zonder uit de studie te moeten stappen.

Doelgroep

Personen tussen 18 en 55 jaar met relapsing-remitting MS die ofwel 1 opflakkering hebben doorgemaakt het jaar voor de studie, ofwel een contrastaankleurend letsel hebben op een NMR hersenen die genomen is binnen de 6 weken voor het starten van de studie.

Om te kunnen deelnemen moet men minstens 200 m zonder steun noch rustpauze kunnen stappen bij het begin van de studie.

Doel van de studie

Bepalen of BG00012 de aanvalsfrequentie vermindert en de evolutie van de ziekte afremt, zowel op klinisch als radiologisch gebied, en in vergelijking met enerzijds placebo, anderzijds Copaxone.

Duur van de studie : 2 jaar

Inclusie stopgezet

Resultaten verwacht in 2011

Deelnemende centra :

  • Universiteit Hasselt (Diepenbeek) - Dr. Robert Medaer
  • Lommel (private practice) - Dr. Luc Vande Gaer
  • AZ Alma Campus Sijsele - Dr. Danny Decoo
  • St. Luc (Woluwe - Bruxelles) - Prof. dr. Christian Sindic

Voor meer informatie : gelieve U te wenden tot Uw behandelend neuroloog

   

Datum : februari 2008 (Prof. dr. C. Sindic)

Vertaling : Prof. dr. B. Dubois

DEFINE

Resultaten:

 

BG00012 leidde mits 2 of 3 innames per dag tot een vermindering van het
risico op een opflakkering met 50%. Meer bepaald deden 48% van de deelnemers
die een placebo kregen een aanval tijdens de 96 weken durende studie,
terwijl dit slechts 26-27% was voor de patiënten die BG12 innamen. Als meest
voorkomende bijwerking werd hier een rood aanlopen van het gelaat en/of het
lichaam gezien, wat hinderlijk maar onschuldig is.

 

mei 2012


 

Beschrijving van de studie

Multicentrische, dubbelblinde, placebogecontroleerde fase III studie om de efficiëntie en de veiligheid van BG00012 te onderzoeken.

BG00012 is een afgeleide van fumaraat, een middel dat in Duitsland reeds wordt gebruikt in de behandeling van psoriasis. Preliminaire gegevens suggereren dat dit product zowel ontstekingsremmende als neuroprotectieve eigenschappen bezit thv het centraal zenuwstelsel.

Het betreft een behandeling ovv pillen die 3x per dag worden ingenomen. De studie vergelijkt 3 behandelingsgroepen: 2 dosissen BG00012 worden vergeleken met elkaar en met 1 placebogroep.

Indien de patiënt een opflakkering doet of een duidelijke achteruitgang vertoont na 24 weken behandeling, bestaat de mogelijkheid om na 48 weken inname van de studiemedicatie over te schakelen naar een behandeling met Avonex® (Interferon Bêta 1A 30 microgr 1x/week) zonder uit de studie te moeten stappen.

Doelgroep

Personen tussen 18 en 55 jaar met relapsing-remitting MS die ofwel 1 opflakkering hebben doorgemaakt het jaar voor de studie, ofwel een contrastaankleurend letsel hebben op een NMR hersenen die genomen is binnen de 6 weken voor het starten van de studie. Om te kunnen deelnemen moet men minstens 200m zonder steun noch rustpauze kunnen stappen bij het begin van de studie.

Doel van de studie

Bepalen of BG00012 de aanvalsfrequentie vermindert en de evolutie van de ziekte afremt, zowel klinisch als radiologisch.

Duur van de studie: 2 jaar

Inclusie mogelijk tot 31-12-2008

Verwachte resultaten in 2011 

Deelnemende centra :

  • Universiteit Hasselt (Diepenbeek) - Dr. Robert Medaer
  • Lommel (private practice) - Dr. Luc Vande Gaer
  • AZ Alma Campus Sijsele - Dr. Danny Decoo
  • AZ Sint Jan (Brugge) - Dr. Vanopdenbosch
  • CHU Charleroi - Dr. Pierrette Seeldrayers
  • KUL (Leuven) - Prof. dr. Bénédicte Dubois
  • St. Luc (Woluwe - Brussel) - Prof. dr. Christian Sindic
  • AZM campus Middelheim (Antwerpen) - Dr. Peter De Deyn
  • Luik - Dr. Shibeshih Belachew 

Voor meer informatie : gelieve U te wenden tot Uw behandelend neuroloog

    

Datum : Januari 2008 (Dr. P.Seeldrayers)

              (vertaling : Prof. dr. B. Dubois)

DULOXETINE

1/12/2013:

Aan deze studie namen 239 volwassenen met zenuwpijnen tgv MS deel.
De resultaten tonen dat duloxetine de pijnscore duidelijk verbetert.
Wel werd de medicatie gestopt bij 13.6% van de deelnemers die duloxetine kregen, terwijl dit slechts nodig was bij 4.1% in de placebogroep.
De meest voorkomende bijwerkingen waren duizeligheid, slaperigheid, droge mond en verminderde eetlust.

_____________________________________________________________________
Duloxetine in patients with central neuropathic pain from MS

Internationale, dubbel-blinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde studie om de doeltreffendheid en veiligheid te evalueren van duloxetine bij personen met MS en centraal neurogene pijn.

Beschrijving van de studie : Dit is een fase III trial waarbij duloxetine in opklimmende dosis wordt toegediend. Gedurende de eerste 6 weken tov. placebo, aansluitend verkrjgen alle patiënten duloxetine waarbij een maximale dosis van 120mg wordt nagestreefd tot week 18, waarna 2 weken afbouw volgt.

Patiënten doelgroep : Personen met diagnose MS sinds minstens 1 jaar, waarbij klinisch stabiele status over de voorgaande 3 maand en dagelijks centrale neuropathe pijn tgv. MS gedurende minstens 3 maand.

Doel van de studie : Evaluatie van de doeltreffendheid en veiligheid van duloxetine bij centrale neuropathe pijn in MS en bepaling van efficiente dosis. Duloxetine is reeds geregistreerd voor pijnbehandeling bij diabetische neuropathie.

Inclusie afgesloten, resultaten eind 2011

Deelnemende centra :

  • - MS-kliniek, Melsbroek (Dr. D'hooghe)
  • - AZ Alma campus Sijsele (Dr. Decoo)
  • - MS- Revalidatie Centrum, Overpelt (Dr. Vande Gaer)

 

Dr. D. Decoo - oktober 2010

ENABLE

Inname van Fampyra leidde tot een verbetering van de fysieke en psychische gezondheid, zoals deze door de deelnemende personen met MS werd ervaren. Het effect was merkbaar vanaf 12 weken inname van Fampyra, en hield gedurende de volledige studieduur (1 jaar) aan.

12.04.19


 

Beschrijving van de studie :

Het betreft een studie met Fampyra (fampridine met vertraagde vrijstelling). Het gaat over een retard vorm van 4-aminopyridine, wat reeds vele jaren gebruikt wordt in de symptomatische  behandeling van vermoeidheid en loopmoeilijkheden bij personen met MS.

Deze medicatie werkt door kaliumkanalen te blokkeren, waardoor de geleiding doorheen de gedemyeliniseerde axonen verbetert.

Fampridine (Fampyra) is momenteel geregistreerd en terugbetaald in een aantal landen, zoals Canada en de Verenigde Staten.

Fampridine heeft zijn nut bewezen in de verbetering van de loopmoeilijkheden bij personen met MS.

 

Doel van de studie :

Het doel van de studie is informatie te bekomen over de wijze waarop langdurige (1 jaar) inname van fampridine met vertraagde vrijstelling de levenskwaliteit en de verrichting van de activiteiten van het dagelijks leven kan beïnvloeden. Hiertoe wordt de deelnemende persoon gevraagd om de drie maanden formulieren in te vullen.

Een ander doel van de studie is meer te vernemen over de de veiligheid en de bijwerkingen van langdurige inname van fampridine.

Ongeveer 40 tot 50% van de personen met MS en loopmoeilijkheden ondervinden verbetering met fampridine (gemeten dmv de tijd die nodig is om een bepaalde afstand af te leggen, en dmv een vragenlijst). Indien na 4 weken een gunstig effect wordt ondervonden, krijgt de patiënt de behandeling gedurende 12 maanden.

Fampridine wordt 2x per dag als een pil ingenomen. De innames moeten gebeuren met een interval van 12 uur.

Het product wordt algemeen goed verdragen. De meest voorkomende bijwerkingen zijn urineweginfecties, en zelden hoofdpijn, vermoeidheid, angst. In zeldzame gevallen ontstaat er epilepsie.

Er zijn geen wisselwerkingen tussen fampridine en andere medicijnen, behalve deze die verwerkt worden via OCT2 (zoals carvedilol, propranolol, metformine, ...) die met omzichtigheid moeten worden gebruikt. Andere medicamenten (inhibitoren van OCT2, zoals cimetidine en kinidine) zijn tegenaangewezen.

 

Duur van de studie : 1 jaar

 

Inclusie : mogelijk tot de zomer 2012

 

Resultaten : verwacht in 2014

 

Deelnemende centra :

C. H. U. Sart-Tilman, Liège

-Nationaal Multiple Sclerose Centrum v.z.w. , Melsbroek

-Revalidatie & MS Centrum vzw, Overpelt

-AZ Sint-Jan Brugge- Oostende AV

-Universitair Ziekenhuis, Gent

-AZ Alma - Campus Sijsele

-Cliniques Universitaires Saint-Luc

-GZA Ziekenhuizen - Campus Sint-Augustinus

-A.Z. KLINA

-Universiteit Hasselt - Campus Diepenbeek

 

 

Tekst : Prof. Dr. B. Dubois - april 2013

ENSEMBLE PLUS

Resultaten van de studie ENSEMBLE PLUS

 

De dubbelblinde gerandomiseerde multicentrische studie ENSEMBLE PLUS had als doel de veiligheid te onderzoeken van een kortere infusie van ocrelizumab 600 mg (2 uur in plaats van 3,5 uur) bij patiënten met relapsing-remitting MS. Bijzondere aandacht ging naar de analyse van de frequentie van de reacties verbonden aan de infusie.

 

Resultaten: 

Het aantal reacties die optraden bij de eerste infusie van ocrelizumab 600 mg, was ongeveer gelijk tussen de groep met een korte infusie en de groep met een langere infusie. De overgrote meerderheid van de reacties werden als licht tot matig bestempeld en bestonden in irritatie van de keel, vermoeidheid of hoofdpijn. Geen van deze symptomen had tot gevolg dat de infusie moest worden stopgezet. Soms werd de infusiesnelheid tijdelijk verminderd of werd een symptomatische behandeling toegediend.

 

Conclusie:

De duur van de infusie van ocrelizumab kan worden verkort tot 2 uur, vanaf de eerste behandeling met complete dosis (600 mg).

 

« Ocrelizumab shorter infusion: Primary results from the ENSEMBLE PLUS substudy in patients with MS" Hans-Peter Hartung et al., Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm 2020;7:e807. doi:10.1212/NXI.0000000000000807.

EXPAND

In deze fase 3 studie werden 1645 personen met secundair progressieve MS behandeld met siponimod of placebo gedurende 3 jaar of tot bereiken van een vastgelegd aantal events qua progressie. De patiënten behandeld met siponimod vertoonden een relatieve reductie van 21% tov. placebo wat betreft progressie qua beperking bevestigd op 3 maand, relatieve reductie van 26% wat betreft progressie qua beperking bevestigd op 6 maand, relatieve reductie van 55% wat betreft jaarlijkse relapse (opstoot) frequentie, evenals significant geringere toename van T2 letsel volume & afname qua brein volume. De studie detecteerde echter geen significant verschil tussen placebo en siponimod wat betreft 25-foot Timed Walking Test  en MS Wandel-schaal. De bijwerkingen waren analoog aan de gekende effecten van S1P receptor modulatoren (cfr. fingolimod).

10.09.2018


 

 

Beschrijving studie :

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde en multicentrische studie om het effect en de veiligheid te beoordelen van siponimod (BAF312) bij personen met secundair progressieve MS.

 

Patiëntendoelgroep:

Personen met secundair progressieve MS, en een EDSS van 3 tot 6.5. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 20 meter af te leggen met beiderzijdse steunname.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten 18 tot 60 jaar zijn.

 

Doel studie:

Deze studie heeft tot doel het effect van siponimod op de geleidelijke toename van de beperkingen in MS na te gaan, alsook de bijwerkingen ervan te bestuderen, en dit in vergelijking met placebo. Deelnemers hebben 2x meer kans op het echte studieproduct dan op placebo. Siponimod is een pil die dagelijks moet worden ingenomen, en die verwant is aan fingolimod, een product dat momenteel beschikbaar is onder de naam Gilenya voor bepaalde personen met relapsing-remitting multiple sclerose.

  

Duur van de studie:

De verwachte studieduur gaat van 23 tot maximaal 42 maanden. Dit is afhankelijk van het ogenblik waarop men in de studie stapt.

  

Deelname : is mogelijk tot juli 2014

 

Verwachte resultaten tegen  2016

 

Deelnemende centra:

 

  • Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Dr. B. Willekens
  • Alma Sijsele, Dr. D. Decoo
  • Revalidatie & MS Centrum VZW,  Overpelt, Prof; B. Van Wijmeersch
  • AZ St. Jan, Brugge, Dr. L. Vanopdenbosch
  • UZ Leuven - Campus Gasthuisberg, Prof. B. Dubois
  • Universitair Ziekenhuis Gent, Prof. J. Debruyne
  • Centre Neurologique et de Réadaptation Fonctionnelle de Fraiture, Dr. D. Guillaume
  • ULB Erasme, Dr. M. Pandolfo  

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois

Datum:  02-05-2013

FLUOXETINE

Negatieve resultaten voor fluoxetine bij progressieve MS

Fluox-PMS is de naam van een multicentrische, klinische studie die in België en Nederland  doorging (Melissa Cambron et al, abstract 253). Fluoxetine wordt voornamelijk aangewend bij de behandeling van depressies, maar zou ook een beschermend effect kunnen hebben op zenuwcellen.

In deze studie vroegen de onderzoekers zich af of fluoxetine de progressie van MS zou kunnen afremmen.  Personen met primair progressieve MS en personen met secundair progressieve MS konden deelnemen. Zij werden ingedeeld in twee groepen: de ene kreeg placebo toegediend (68 deelnemers) en de andere fluoxetine (69 deelnemers).

Na 108 weken was er geen significant verschil in progressie tussen beide deelnemersgroepen. Het onderzoek toonde wel een tendens tot vermindering in ziekteprogressie in de met fluoxetine behandelde groep. Om na te gaan of dit ook statistisch significant kan worden, is een grotere en meer langdurige studie nodig.

 

Oktober 2016

Fluoxetine behandeling bij progressieve MS

 

Beschrijving studie:

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie bij personen met primair of secundair progressieve MS (fase 3 studie). De studiemedicatie, fluoxetine of placebo, wordt elke dag als een pilletje ingenomen.  De kans om in één van deze groepen terecht te komen is even groot, namelijk 50% en wordt bepaald door het lot.

 

Patiëntendoelgroep:

Personen met een progressief evoluerende vorm van MS die het voorbije  jaar een progressieve achteruitgang ondervonden. De personen met MS moeten nog minstens 20 m kunnen stappen met bilaterale steun.

 

Doel studie:

Deze studie heeft als doel na te gaan of fluoxetine de ziekteachteruitgang of progressie bij MS kan afremmen.

 

Duur van de studie:

De studie duurt in totaal 124 weken (2.5 jaar). De  studiemedicatie wordt gedurende 22 maanden ingenomen.

 

Deelname : is mogelijk tot december 2013.

 

Verwachte resultaten tegen  begin 2016

 

Deelnemende centra:

  • UZ Brussel (Prof. Dr. J. De Keyser, Dr. M. Cambron, Mevr. A. Van Merhaegen - Wieleman)
  • UZ Gent (Prof. Dr. J. Debruyne)
  • UZ Antwerpen/Mick (Dr. B. Willekens)
  • Nationaal MS Centrum Melsbroek (Dr. B. D'hooghe, Prof. G. Nagels, Dr. A. Symons)
  • MS Centrum Overpelt (Prof. Dr. B. Van Wijmeersch)
  • Virga Jesse ziekenhuis Hasselt (Dr. N. De Klippel)
  • Maria Middelares Gent (Dr. L. Algoed)
  • ASZ Aalst (Dr. E. Foselle)
  • OLV Aalst (Dr. J. Caekebeke)
  • AZ St-Jan Brugge (Dr. L. Vanopdenbosch)
  • AZ Damiaan Oostende (Dr. E. Van Ingelghem)
  • St Elisabethziekenhuis Turnhout ( Dr. J. Proost)
  • AZ Alma Sijsele (Dr. D. Decoo)
  • AZ Groeninge Kortrijk (Dr. P. Vanderdonckt)
  • H.-Hartziekenhuis Menen (Dr. H. Merkx)
  • St-Maria ziekenhuis Halle (Dr. G. Laureys)

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Dr. MB D’hooghe

Juni 2012

INFORMS (INvestigating Fty720 ORal in primary progressive MS)

 

Er kon geen verschil worden aangetoond wat de klinische evolutie van de
ziekte betreft tussen de patiëntengroep die het actieve product toegediend
kreeg en de groep die placebo gebruikte.

 

Maart 2016


 

Beschrijving van de studie :

Multicentrische, dubbelblinde, gerandomizeerde, placebogecontroleerde studie om de efficiëntie en de veiligheid van 1.25 mg FTY720 te onderzoeken in personen met primair progressieve MS.

FTY720 induceert een verandering thv één van de antennes (de S1P1 receptor) op de lymfocyten en thymocyten (immuuncellen uit de zwezerik). Deze antennes of receptoren worden naar binnen gekeerd en kunnen daardoor geen signalen meer krijgen van hun omgeving. Dit heeft als gevolg dat deze cellen het signaal niet meer ontvangen om uit de lymfekieren te treden. Ze blijven dus in de lymfeknopen zitten. Op die manier trekken ze minder naar het centraal zenuwstelsel en wordt er aldaar minder ontsteking opgewekt.

Het betreft een behandeling ovv pillen die 1x per dag worden ingenomen.

De studie vergelijkt 2 behandelingsgroepen: de helft van de deelnemende patiënten krijgt placebo, de andere 1.25 mg FTY720.

Doelgroep :

Personen tussen 25 en 65 jaar met primair progressieve MS sinds 2-10 jaar bij wie de ziekte klinisch in evolutie is. Om te kunnen deelnemen moet men bij het begin van de studie minstens 100m kunnen stappen met 1 kruk/stok met of zonder rustpauze.

Doel van de studie : bepalen of FTY720 de klinische evolutie van de ziekte vertraagt

Duur van de studie: 3 jaar

Verwachte resultaten in 2013

Deelnemende centra :

  • CHU Sart Tilman (Luik) - Prof. S. Belachew
  • CHU Charleroi (Charleroi)- Dr. P. Seeldrayers
  • Nationaal MS Centrum (Melsbroek) - Dr. MB. D'hooghe
  • UZ Leuven (Leuven) - Prof. B. Dubois
  • St. Trudo (Sint-Truiden)- Dr. E. Mulleners
  • UZ Antwerpen (Antwerpen)- Dr. B. Willekens

Voor meer informatie : gelieve U te wenden tot Uw behandelend neuroloog

  

September 2008 (Prof. B. Dubois)

MOBILE

Beschrijving studie:

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde en multicentrische studie bij personen met MS die loopmoeilijkheden ondervinden. Het betreft een fase 2 studie. De studiemedicatie, fampridine of placebo, wordt 2x per dag als een pilletje ingenomen.  De kans om in één van deze groepen terecht te komen is even groot, namelijk 50% en wordt bepaald door het lot.

 

Patiëntendoelgroep:

Personen met relapsing-remitting, secundair progressieve of primair progressieve MS, en een EDSS van 4 tot 7. Dit betekent dat de patiënt een duidelijk beperkte loopafstand moet hebben, maar wel nog in staat moet zijn om enkele stappen te zetten met steun aan beide zijden.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten 18 tot 70 jaar zijn.

 

Doel studie:

Deze studie heeft als doel na te gaan of fampridine in vergelijking met placebo een invloed heeft op het loopvermogen en het evenwicht.

  

Duur van de studie:

De studie duurt in totaal 28 weken. De  studiemedicatie wordt gedurende 24 weken ingenomen.

  

Deelname  is mogelijk tot januari 2013.

 

Verwachte resultaten tegen  begin 2014.

 

Deelnemende centra:

UZ Brussel (Prof. dr. J. De Keyser)
AZ St-Jan Brugge (Dr. L. Vanopdenbosch)
UZ Leuven (Prof. dr. B. Dubois)

 

CHU Mont-Godinne (Prof Patrice Laloux )

 

RHMS site de Ath (Dr. Serge Blecic )

 

  

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. dr. B. Dubois

Juli 2012

 

 

 

Aan deze studie namen 132 patiënten deel in verschillende centra en landen. 64 personen kregen een placebo, 68 de studiemedicatie. In beide groepen werkte 81% van de deelnemers de volledige studie af. De groep die met fampridine werd behandeld scoorde beter op de TUG (Timed Up and Go, tijd nodig om vanuit zittende positie recht te staan, 3 meter af te leggen, te draaien en opnieuw te zitten) en BBS (Berg Balance Test, test die in 14 opdrachten het evenwicht onderzoekt) en op de vragenlijsten die peilden naar mobiliteit. Deze verbetering trad reeds twee weken na het starten van de medicatie op, en verdween opnieuw bij het stopzetten van de fampridine aan het einde van de studie. Effecten op levenskwaliteit waren minder eenduidig. Bijwerkingen kwamen evenveel voor in de groep die fampridine kreeg als in de placebobehandelde groep. Ze betroffen vooral neusverkoudheid en urineweginfecties. Epilepsie aanvallen kwamen in geen van beide groepen voor. In de placebogroep werden wel meer valpartijen gemeld.
Prof.Bénédicte Dubois
Fébruari 2016

 

NOVA

Resultaten 

Het hoofddoel van deze studie was de vergelijking van het aantal nieuwe laesies of groter wordende laesies bij MRI (hierna gedefinieerd als een radiologische activiteit) tussen de groep behandeld met Tysabri om de 6 weken (n=247 patiënten) en de groep behandeld om de 4 weken (n=242) na 72 weken.

De kans dat zich tekenen van radiologische activiteit voordoen, is iets groter in de groep behandeld met een interval van 6 weken dan in de groep behandeld om de 4 weken. Dit resultaat moet evenwel voorzichtig geïnterpreteerd worden, want in de studie werden een aantal biases opgemerkt. In absolute waarde blijft de radiologische activiteit heel laag bij behandeling met Tysabri, ongeacht het interval.

De verhouding van patiënten die geen tekenen van de ziekte vertoonden in de NOVA-studie, was vergelijkbaar ongeacht het behandelingsinterval. De verhoudingen van bijwerkingen waren eveneens vergelijkbaar.

Er deed zich één geval van multifocale leuko-encefalopathie voor in de groep die werd behandeld om de 6 weken, met gunstige afloop, wat wijst op het belang van een nauwgezette monitoring voor deze mogelijke complicatie.

Conclusie

Het interval van toediening van Tysabri kan worden verlengd tot 6 weken, bij patiënten die gestabiliseerd zijn na 12 maanden behandeling om de 4 weken.

Alle patiënten moeten regelmatig en nauwgezet verder onderzocht worden op de zeldzame complicatie van leuko-encefalopathie veroorzaakt door het JC-virus, ongeacht het gekozen behandelingsinterval.

Foley et al., Lancet Neurol 2022 : 21, 608-19.

https://doi.org/10.1016/ S1474-4422(22)00143-0

Augustus 2022

__________________________________________________________________________________________________________

OPERA

Het betreft 2 analoge fase 3 studies, waaraan 1656 personen met relapsing remitting (opstoot vorm) MS deelnamen, waarbij een reductie met 46% & 47% van het jaarlijks aantal opstoten tov. betaferon ß-1a, 40% relatieve risico reductie wat betreft progressie qua beperking bevestigd na 12 weken, evenals significante afname MRI activiteit & toename van het aantal patiënten met afwezigheid van ziekte evidentie (NEDA). De meest frequente bijwerkingen waren infusie reacties (tijdens toediening van de medicatie via infuus) en frequentere bovenste luchtweginfecties.

10.09.2018


 

 

 

Een fase III, gerandomizeerde, dubbelblinde, klinische studie die de doeltreffendheid en de veiligheid van ocrelizumab versus interferon-beta 1A (Rebif®) in patiënten met relapsing-remitting MS (RRMS) moet beoordelen.

Beschrijving studie :

Ocrelizumab is een monoklonaal antilichaam gericht tegen een molecule van bepaalde witte bloedcellen, nl. de B-lymfocyten.  Ocrelizumab wordt toegediend ovv twee baxters met twee weken interval, gevolgd door een baxter om de 6 maanden gedurende 2 jaar (totaal van 5 baxters).  De helft van de patiënten (groep A) krijgt op dagen 1 en 15 300mg ocrelizumab toegediend, vervolgens 600mg om de 6 maanden, en 3x per week onderhuidse injecties van placebo.  De groep B krijgt baxters met placebo op dagen 1 en 15, vervolgens om de 6 maanden, en Rebif in onderhuidse injectie in dosissen die de twee eerste weken telkens verhogen; daarna schakelt men over naar de klassieke dosis van 44µg  3x per week.

 

Patiëntendoelgroep : Personen (tussen 18 en 55 jaar) met RRMS of met secundair progressieve MS met opflakkeringen.

Om te kunnen deelnemen moeten de personen ten minste twee opflakkeringen gehad hebben gedurende de twee laatste jaren, waarvan één gedurende het jaar dat de inclusie in de studie vooraf gaat. Deelnemers moeten ook minstens 100 m zonder hulp kunnen stappen.

Doel studie: Bepalen of ocrelizumab meer of minder efficiënt is dan Rebif 44µg   om de evolutie van de ziekte te vertragen en nagaan in welke mate de behandeling veilig is en goed wordt verdragen.

Duur van de studie: Ongeveer twee jaar.

Deelname mogelijk tot einde 2012.

Verwachte resultaten tegen 2015.

 

Deelnemende centra:

 

  • Clin. Universitaires St Luc (Prof. Sindic)
  • Heilig Hart ziekenhuis Roeselaere (Dr Buyle)
  • AZ St Jan Brugge-Oostende (Dr Vanopdenbosch)
  • UZ Antwerpen (Prof. Cras, Dr Willekens)
  • Algemeen Ziekenhuis Groeninge Kortrijk (Dr Vanderdonckt)
  • CHU Charleroi (Dr Seeldrayers)

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.

 

Tekst opgemaakt door Dr. P. Seeldrayers

Vertaling Prof. Dr. B. Dubois

Datum : februari 2012

ORACLE

 

Aan deze studie namen een 600-tal personen deel die verdeeld werden in 3 gelijke groepen: placebo, cladribine 3.5 mg/kg en cladribine 5.25 mg/kg. De resultaten tonen dat behandeling met cladribine bij personen die een eerste MS-opflakkering doormaakten, de kans op een volgende aanval vermindert met 62 en 67% voor de hoge versus de lage dosis. De behandeling stelt dus de volgende opflakkering uit.

 

26.1.2018


Beschrijving van de studie:

Fase III studie met perorale cladribine (in pilvorm).

Het betreft een dubbel-blinde, gerandomiseerde studie met 3 groepen : placebo en 2 verschillende dosissen cladribine.

 

Doelgroep:

De studie richt zich tot patiënten die een eerste opflakkering van MS hebben doorgemaakt. De studie moet starten binnen de 75 dagen na de eerste ziektetekens, maar minstens 30 dagen na behandeling met cortisone, indien dit laatste noodzakelijk was.

 

Inclusieperiode : tijdens 2010

  

Deelnemende centra :

- UCL Saint-Luc - C. Sindic

- KUL Gasthuisberg - B. Dubois

- CHU Charleroi - P. Seeldrayers

- CHU Sart Tilman - S. Belachew

- ULB Erasme - M. Vokaer

- Universiteit Hasselt - R. Medaer

- AZ Sint-Jan - L. Vanopdenbosch

- AZ Alma Campus Sijsele - D. Decoo

- UZA Antwerpen - B. Willekens   

  

Meer informatie kan U verkrijgen bij uw behandelende neuroloog.

Datum : Februari 2010 (C. Sindic)

Vertaling B. Dubois

ORATORIO

In deze fase 3 studie werden 732 personen met primair progressieve MS behandeld met ocrelizumab of placebo gedurende minstens 120 weken. Het percentage patiënten met progressie qua beperking bevestigd na 12 weken bedroeg 32.9% onder ocrelizumab en 39.3% onder placebo, een relatieve reductie met 24%. Positieve resultaten werden eveneens genoteerd wat betreft progressie qua beperking bevestigd op 24 weken, 25-foot Timed Walk Test, MRI T2 letsel belasting en brein volume afname. Dit is de eerste studie die een statistisch significant therapeutisch effect kon aantonen bij primair progressieve MS.

10.09.2018


 

 

Titel studie: ORATORIO

Een fase III, gerandomizeerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde, multicentrische klinische studie met ocrelizumab in patiënten met primair progressieve MS (PPMS).

 

Beschrijving studie

In deze studie worden patiënten met PPMS behandeld met ocrelizumab versus placebo. Ocrelizumab wordt toegediend ovv een baxter. Met twee weken interval wordt telkens 300mg ocrelizumab toegediend, en dit wordt om de 6 maanden herhaald gedurende 2 jaar (dus 5 cycli).

 

Patiëntendoelgroep: Personen (18-55 jaar) met PPMS. Om te kunnen deelnemen moet men minstens 20 meter kunnen stappen met beiderzijdse steun.

 

Doel studie: bepalen of ocrelizumab de klinische evolutie van de ziekte vertraagt

 

Duur van de studie: minstens 2 jaar, maar de studie duurt tot de laatst gestarte patiënt 2 jaar in de studie zit

 

Deelname mogelijk tot einde 2012

 

Verwachte resultaten tegen 2015

 

Deelnemende centra:

 

Hôpital TIVOLI, La Louvière-Dr. E. Bartholomé

Elisabeth ziekenhuis, Sijsele-Dr. D. Decoo

UZ Gasthuisberg, Leuven- Prof. Dr. B. Dubois

 

 

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois

Datum: oktober 2011

 

RADIANCE

Ozanimod is een medicament dat behoort tot dezelfde familie als fingolimod, maar het heeft een selectiever werkingsmechanisme. In deze gerandomiseerde en dubbelblinde fase III studie werden gedurende 24 maanden 2 dossissen ozanimod (0.5 mg en 1mg) vergeleken met de intramusculaire toediening van interferon-beta-1a.

 

Inclusiecriteria : het betrof personen met relapsing-remitting MS tussen 18 en 55 jaar en een EDSS van 0 tot 5, die minstens 1 opflakkering hebben gedaan het jaar voor de inclusie, ofwel 1 opflakkering de voorbije 2 jaar én minstens 1 actief letsel op een MRI die het voorbije jaar werd uitgevoerd. Er werden 1320 personen geïncludeerd, waarvan 86,7% de studie beëindigden.

 

Resultaten : Tov interferon-beta verminderde het aantal opflakkeringen met 38% onder ozanimod 1mg en met 21% onder ozanimod 0.5mg. Het aantal nieuwe letsels en het aantal actieve letsels bij beeldvorming was eveneens verminderd in de met ozanimod behandelde groep. Ook de toename van de hersenatrofie was verminderd onder ozanimod. Er werden meer bijwerkingen gezien onder interferon-beta dan onder ozanimod (83% onder interferon-beta, 74% onder ozanimod). De behandeling werd wegens bijwerkingen vaker onderbroken bij personen die met interferon-beta werden behandeld. Het aantal infecties of ernstige bijwerkingen was gelijkaardig bij beide behandelingen. Enkele gevallen van milde zona werden vastgesteld onder ozanimod (6 bij ozanimod, 1 met interferon-beta).

 

Besluit : In deze fase III studie bleek ozanimod krachtiger in het verminderen van aanvallen en in het beperken van nieuwe letsels bij beeldvorming. Het werd goed verdragen. In het bijzonder waren de cardiale bijwerkingen, die bij het begin van de behandeling gekend zijn met fingolimod, niet vastgesteld met ozanimod.

 

 

 

 

Dit is een gerandomiseerde, dubbelblinde, multicentrische en placebo-gecontroleerde studie (deel A) en een gerandomiseerde, dubbelblinde, multicentrische studie met actieve controle-arm (deel B) om het effect en de veiligheid te beoordelen van RPC1063 bij personen met relapsing MS. RPC1063 wordt dagelijks ingenomen ovv een pil.

 

Patiëntendoelgroep:

Personen met relapsing MS, en een EDSS van 0 tot 5. Dit betekent dat de patiënt nog in staat moet zijn om minstens 200 meter af te leggen zonder hulpmiddel noch rustpauze.

Om in aanmerking te komen voor deze studie moeten de patiënten 18 tot 55 jaar zijn en tijdens de voorbije twee jaar minstens één opflakkering hebben gedaan. Indien de opflakkering zich niet het laatste jaar voordeed, moet er in die periode wel een contrastaankleurend letsel gedocumenteerd zijn op MR hersenen.

 

Doel studie:

In deel A wordt onderzocht of RPC1063 beter is dan placebo op het totaal aantal contrastaankleurende letsels gedurende weken 12-24 van deze studie.

In deel B wordt onderzocht of RPC1063 beter is dan Avonex wat betreft het verminderen van de opflakkeringen na 2 jaar.

 

Duur van de studie:

Deel A: 6 maanden; de inclusie is voorbij.

Deel B: 2 jaar

 

Deelname : is mogelijk tot mei 2015 (tenzij het noodzakelijke aantal patiënten sneller wordt bereikt)

 

Verwachte resultaten tegen  2017

 

Deelnemende centra:

 

  • AZ Alma (Damme-Sijsele) – Dr. Decoo
  • Centre Hospitalier Chrétien - Clinique de l'Espérance (Montegnée) - Dr. Desfontaines
  • UZ Leuven – Prof. Dr. Dubois
  • Clinique Saint-Pierre (Ottignies) – Dr. Dupuis
  • Cliniques Universitaires Saint-Luc (Brussels) – Prof. Dr. Sindic
  • AZ Sint-Jan AV (Brugge) - Dr. Vanopdenbosch

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

 

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois

November 2013

TERACLES

Resultaten: Begin 2013 werd door het bedrijf beslist deze studie stop te zetten wegens te beperkte recrutering van patiënten. Het studieproduct (teriflunomide) wordt wel verder ontwikkeld als monotherapie, maar niet als bijkomende therapie bij interferon-beta.


 

Een fase III, gerandomizeerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde, multicentrische klinische studie met teriflunomide in patiënten met relapsing-remitting MS (RRMS) die reeds behandeld worden met interferon-beta.

Beschrijving studie:
In deze studie wordt aan patiënten met RRMS die reeds behandeld worden met interferon-beta sinds minstens 6 maanden een bijkomende behandeling ter beschikking gesteld van teriflunomide of placebo. Teriflunomide wordt als pil ingenomen.

 

Patiëntendoelgroep: Personen (18-55 jaar) met RRMS. Om te kunnen deelnemen moet de patiënt minstens 6 maanden behandeld zijn met hetzelfde interferon-beta, en hieronder ofwel een opflakkering hebben gedaan, ofwel een contrastcapterend letsel vertonen op de hersenscan.

Doel studie: studie van het effect van teriflunomide of placebo op de aanvalsfrequentie bij patiënten die reeds met interferon-beta worden behandeld

Duur van de studie: minstens 1 jaar, maar de studie duurt tot de laatst gestarte patiënt 1 jaar in de studie zit

Deelname mogelijk tot einde 2012

Verwachte resultaten tegen 2014

 

Deelnemende centra:

 

  • UZ Gent- Prof. Dr. J. Debruyne
  • Universiteit Hasselt- Prof. Dr. B. Van Wijmeersch
  • Elisabeth ziekenhuis, Sijsele- Dr. D. Decoo
  • UZ Gasthuisberg, Leuven- Prof. Dr. B. Dubois
  • CHU Charleroi, Dr. P. Seeldrayers

 

 

 

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog

Tekst opgemaakt door Prof. Dr. B. Dubois
Datum: oktober 2011

 

TOWER

Resultaten TOWER

 

 

Deze dubbelblinde, placebogecontroleerde studie bij personen met relapsing multiple sclerose (MS) onderzocht de doeltreffendheid en veiligheid van teriflunomide, een geneesmiddel dat 1 maal per dag ingenomen werd onder de vorm van een pil. De kandidaten dienden in het jaar voor de start van de studie minstens 1 opflakkering of in de 2 jaar daarvoor minstens 2 opflakkeringen doorgemaakt te hebben. Deelnemers werden ingedeeld in 3 groepen: 7 mg teriflunomide per dag, 14 mg teriflunomide per dag of placebo.

 

Teriflunomide is een afgeleide van leflunomide, een geneesmiddel dat gegeven wordt bij gewrichtsaantasting in het kader van reuma of psoriasis. Teriflunomide onderdrukt een enzyme in de mitochondriën, dat betrokken is in de aanmaak van bouwstenen voor DNA. Teriflunomide vermindert de activiteit van snel delende immuun cellen.

 

De resultaten van de TOWER studie werden bekendgemaakt op het jaarlijks Europees MS Congres in oktober 2012 in Lyon, Frankrijk. In totaal namen 1165 personen met MS, 70% vrouwen en 30% mannen, tussen 18 en 55 jaar oud, deel aan deze studie. De studie duurde minstens 48 weken. Ruim 30% van de deelnemers stopte de inname van studiemedicatie omwille van neveneffecten, gebrek aan effect of andere redenen.

 

Tijdens de studieperiode ontwikkelde de placebogroep gemiddeld 0.5 opflakkeringen op jaarbasis. Bij toediening van de hoge dosis teriflunomide bleek dit 36.3 % minder te zijn (0.32 opflakkeringen op jaarbasis). De lage dosis teriflunomide gaf een relatieve vermindering van 22.3 % wanneer vergeleken werd met placebo (0.39 opflakkeringen op jaarbasis).

Onder de hoge dosis van teriflunomide bleek er een 31.5% onderdrukkend effect op de toename van de EDSS (schaal voor neurologische aantasting), bevestigd na 3 maanden, (toename bij 21% van de placebogroep tov 15.8 % van de hoge dosisgroep).

 

De neveneffecten bleken vergelijkbaar in de 2 dosisgroepen. Discrete leverfunctiestoornissen en een daling van de witte bloedcellen werden waargenomen. Haarverdunning, misselijkheid en diarree werden frequenter gerapporteerd in de teriflunomidegroepen dan in de placebogroep. Er werden 5 opportunistische infecties aangetroffen, waarvan 4 in de teriflunomide groepen (3 in hoge en 1 in lage dosis).

Deze resultaten bevestigen de bevindingen van de TEMSO studie, de al eerder gepubliceerde fase 3 studie met teriflunomide.

 

Tekst opgemaakt door Dr. MB D'hooghe

Januari 2013


 

 

Update juni 2011: Inclusie afgesloten

 


 

Dubbelblinde, multicentrische, placebogecontroleerde, gerandomiseerde  studie om de doeltreffendheid en veiligheid van teriflunomide bij personen met relapsing vormen van multiple sclerose (MS) na te gaan.

Beschrijving studie:

Dit is een fase 3 studie. De studiemedicatie wordt oraal, via de mond, toegediend. De studiemedicatie bestaat uit 7 mg teriflunomide per dag, 14 mg teriflunomide per dag of placebo. De kans om in één van deze groepen terecht te komen is even groot, namelijk 33% en wordt bepaald door het lot.

Patiëntendoelgroep:

Personen met relapsing-remitting MS die het voorbije jaar minstens 1 opflakkering doormaakten of in de voorbije 2 jaar minstens 2 opflakkeringen doormaakten. Deze personen moeten nog 100 m kunnen stappen zonder hulp.

Doel studie:

Deze studie heeft tot doel de doeltreffendheid en de mogelijke risico's na te gaan van  teriflunomide in vergelijking met placebo.

Duur van de studie:

Afhankelijk van het tijdstip waarop de studiedeelname begint , zal de studieduur variëren van 16 maanden tot 3 jaar.

Deelname  is afhankelijk van de snelheid van inclusie.

Verwachte resultaten tegen  begin 2010

 

Deelnemende centra:

  • Nationaal MS centrum te Melsbroek ( Dr D'hooghe )
  • UZ Gasthuisberg te Leuven (Prof. Dubois )
  • St Elisabethziekenhuis te Sijsele (Dr Decoo)
  • AZ St. Jan te Brugge (Dr Vanopdenbosch).

Meer informatie kan u vragen aan uw behandelende neuroloog.

 

Tekst opgemaakt door MB D'hooghe
Datum: Februari 2009

loader-icon

PARADIGMS

Beschrijving van de studie

Deze dubbel blind uitgevoerde studie onderzoekt het effect van de inname van Fingolimod (Gilenya) bij kinderen met relapsing remitting MS. De behandeling met Fingolimod werd vergeleken met een behandeling met interferon bèta (Avonex, injectie één maal per week).

De deelnemers aan de PARADIGMS studie zijn tussen 10 en 18 jaar en hebben relapsing remitting MS. In totaal hebben 215 personen deelgenomen. Zij kregen een behandeling die gemiddeld 18 maanden duurde. De studieresultaten zijn duidelijk positief met een sterk verminderd risico op een opflakkering, 82% in vergelijking met interferon. Er blijkt ook een vermindering te zijn van het risico op ziekte achteruitgang, bevestigd na drie maanden. Er is eveneens een impact op de onderzochte parameters van de MR beeldvorming van de hersenen met 53% reductie op het optreden van nieuwe letsels (T2 beelden) en 66% reductie op het optreden van actieve, met gadolinium kleurende letsels (T1 beelden). Het is opvallend dat de klinische effecten groter zijn dan de effecten op de beeldvorming van de hersenen, wat bij volwassenen niet het geval is. Bij volwassenen vindt men doorgaans sterkere effecten op de beeldvorming dan klinisch. De bevindingen wijzen op het belang van ontstekingsactiviteit met mogelijke klinische weerslag bij jonge personen. Een optimale behandeling bij jonge personen is belangrijk mede gezien de ziekte een impact kan hebben op de ontwikkeling van de cognitieve functies. De SDMT, die gebruikt wordt om de snelheid van informatieverwerking te meten bij volwassenen kan evenwel niet op dezelfde manier ingezet worden bij jongeren.

 

Deelnemers aan deze studie: jongeren tussen 10 en 17 jaar.

 

Duur van de studie: vijf jaar

 

Inclusie: geen centrum in België

  

Verwachte resultaten

-        eerste evaluatie in juli 2017, resultaten gepresenteerd tijdens ECTRIMS 2017

-        finale evaluatie in maart 2023.

  

Deelnemende centra: 86 centra in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en Rusland en Europa.

 

Meer informatie kan u bekomen bij uw behandelende neuroloog.

 

Tekst vertaald MB D'hooghe, 28 augustus 2018

Spring naar de inhoud